Saturday, January 25, 2020

In en om lamtyd - Die peri-partum periode



Dit is die tydperk in en om lamtyd – kom oms fokus opvan die week voor lam tot die maand daarna.

Die lam of lammers begin benoud raak in die baarmoeder en skei dan `n “stof” (kortisol) af, wat vir die moeder se ligaam die boodskap gee dat dit tyd raak om reg te maak vir die geboorte.
Die spiere en ligamente van die geboortekanaal begin dan verslap – in beeste sien mens dikwels dat die stertwortel effens “lig”
Die servikale “slymprop” wat die fetus geseel het van die buitewereld, begin oplos.
En net voor die geboorte begin die serviks of baarmoedernek ontsluit, die baarmoeder begin saamtrek, en die lam of lammers word gebore.

Al hierdie dinge vind onder beheer van die hormoon-stelsel plaas.

`n Normale lam weeg so 3.5 kg by geboorte.
Nadat die vrugwater en nageboorte saam met die lam uit is, weeg die baarmoeder na die geboorte ongeveer 2 kg.
In die maand na die geboorte “krimp” dit dan weer na `n orgaan wat 70-80 gram weeg voor die volgende dragtigheid.
Die krimpingsproses staan bekend as involusie en 2 hoof herstelfases nl histologiese en bakteriologiese herstel vind plaas.

Verskeie faktore het `n invloed op hoe vinnig die herstel plaasvind, waarvan voeding en die kondisie van die ooi met lamtyd seker die grootste invloed het.`n Maerder ooi se baarmoeder neem langer om te herstel. So ook `n tweelingooi, omdat haar baarmoeder groter as `n enkelingooi sin is.
`n Ooi wie se lam deur `n roofdier gevang is, of wie se lam van `n ander oorsaak dood is, se baarmoeder herstel ook vinniger.
Baarmoeder infeksies vertraag weer die proses.
Die interessante ding is egter dat meeste ooie se baarmoeders onder “normale” toestande na ongeveer 35 dae voldoende herstel het, en voorberei is vir die volgende dragtigheid.

As mens dus beskou dat jy met baarmoeders boer en nie met skape nie, maak die meerpaarstelsels soos die 3 x in 2 jaarstelsel eintlik baie meer sin!!
So `n boer boer met sy skape soos wat `n beesboer met sy beeste boer! – nl om hulle 3 maande na lamtyd ram te gee wanneer die baarmoeder volkome / voldoende herstelkans gegee is na die vorige dragtigheid.

Die kerngedagte is dus om die werking van die baarmoeder te ken en te verstaan, en om dan jou bestuurstelsel daarvolgens saam te stel

Boerdery is `n besigheid – en `n besigheid wat nie geld maak nie is gedoem!
Met `n goeie stelsel, goeie gesondheidsbestuur en goeie voeding, kan `n boer sy lammeroes baie vergroot.
Meer lamkanse beteken meer lammers, en dit beteken meer GELD!!


No comments:

Post a Comment